ΖΑΚΛΙΝ ΝΤΕ ΡΟΜΙΓΥ: Η ΑΦΗΓΗΣΗ ΤΗΣ ΟΡΕΣΤΕΙΑΣ ΤΟΥ ΑΙΣΧΥΛΟΥ

ΖΑΚΛΙΝ ΝΤΕ ΡΟΜΙΓΥ: Η ΑΦΗΓΗΣΗ ΤΗΣ ΟΡΕΣΤΕΙΑΣ ΤΟΥ ΑΙΣΧΥΛΟΥ

Το επίκαιρο «εξωλογικό»

Η Ζακλίν Ντε Ρομιγύ εισχωρεί στη μυθιστορηματική "Ορέστεια" με μοναδική έγνοια να ανιχνεύσει τον τρόπο με το οποίο το έργο μπορεί ακόμα και σήμερα να μας μαγεύει. Στην Ορέστεια του Schauspielhaus της Φρανκφούρτης που είδαμε το περασμένο καλοκαίρι στην Επίδαυρο, η Κάριν Νοϊχόιζερ παρουσίασε τις Ερινύες ως μεσόκοπους άνδρες με γυναικεία ταγιέρ, τις Χοηφόρες ως καθαρίστριες με σφουγγαρόπανα, ενώ ο χορός του Αγαμέμνονα έμοιαζε με τη νεολαία του Χίτλερ. Παλιότερα, η εξαίρετη Γαλλίδα σκηνοθέτις Αριάν Μνουσκίν είχε εμφυσήσει στην αισχύλεια τριλογία το ρυθμό της τζαζ.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΡΟΥΖΑΚΗΣ


Ο Αισχύλος και το ανυπέρβλητο στο πέρασμα των αιώνων έργο του δεν κινδυνεύει από οποιαδήποτε σύγχρονη προσέγγιση. Η νέα εποχή δεν μας επιτρέπει να είμαστε ανοιχτοί μόνο στις αιρετικές προσεγγίσεις των κλασικών, αλλά να επιστρέφουμε, όποτε νιώσουμε την ανάγκη, και σε πιο νηφάλιες ή παραδοσιακές αναγνώσεις τους.

Η μειλίχια γιαγιά Ζακλίν ντε Ρομιγύ, έχοντας αφιερώσει τη ζωή της στη μελέτη της κλασικής Ελλάδας, στο νέο της βιβλίο προσεγγίζει με αξιοσημείωτη διαύγεια την τριλογία της Ορέστειας (Αγαμέμνων, Χοηφόροι, Ευμενίδες) του Αισχύλου.

Πλησιάζει σε απόσταση αναπνοής τα εμβληματικά πρόσωπα του μύθου. Σε διαρκή εγρήγορση, κινείται γύρω από το μιαρό κύκλο του αίματος, της εκδίκησης και της αντεκδίκησης: το φόνο του Αγαμέμνονα από την Κλυταιμνήστρα, τη θανάτωση της Κλυταιμνήστρας από τα χέρια του γιου της, την καταδίωξη του Ορέστη από τις Ερινύες και την αθώωσή του, που κατευνάζει τελικά το μίσος και δίνει τέλος στην αλληλουχία του εγκλήματος.

Η Ρομιγύ δεν φιλολογεί. Εισέρχεται στη μυθική Ορέστεια αφήνοντας στην άκρη το προσωπείο της δασκάλας ή της πανεπιστημιακού, με μόνη της έγνοια να ανιχνεύσει τον τρόπο με τον οποίο το έργο μπορεί ακόμα και σήμερα να μας μαγεύει.

Αναγνωρίζει στο αισχύλειο αριστούργημα τον απόηχο των μεταρρυθμίσεων και το δημοκρατικό πνεύμα μιας προοδευτικής εποχής. Αλλά και τη στιγμή που η τραγωδία και η δημιουργικότητα του Αισχύλου βρίσκονταν στο απόγειό τους. Υμνεί το δημιουργό της αρχαιότητας και την πρωτοτυπία της σκέψης του πριν τον χαρακτηρίσει ποιητή «των πέρα της λογικής συναισθημάτων της καρδιάς, αυτού του “εξωλογικού” που είναι στενά συνδεδεμένο με την αίσθηση του ιερού και που ο άνθρωπος δεν μπορεί να προσεγγίσει μονάχα με τη λογική».

Αλλού στοχεύει, όμως, η Ζακλίν ντε Ρομιγύ. Γι’ άλλα αγωνιά καθώς διασχίζει μαζί μας τους δρόμους της Ορέστειας. Πέρα από τη σκοτεινή μοίρα της οικογένειας των Ατρειδών ή την αθηναϊκή δημοκρατία, στέκεται σκεπτική μπροστά σ’ ένα πρόβλημα διαχρονικό και σύγχρονο: το πρόβλημα της βίας. Σε μια χαοτική, ανεξέλεγκτη και βίαιη εποχή, όπως η σημερινή, μας υπενθυμίζει ότι χρωστάμε στους Έλληνες την ανάμνηση ορισμένων ιδανικών που μοιάζουν να έχουν θαμπώσει. Και επισημαίνει απλώς ότι τα φριχτά εγκλήματα της Ορέστειας τα διαδέχτηκε η εδραίωση μιας δικαιοσύνης που έβαλε τέλος στην εκδίκηση, στο μίσος και στους διαδοχικούς φόνους. Αβέβαιη, τελικά, η συγγραφέας για το αν οι δικοί μας κύκλοι του αίματος και του μίσους θα μπορέσουν να κλείσουν ποτέ.